تغذیه زنبور عسل

در این تصویر تفاوت ظاهری بین زنبور نر و کارگر را میبینید. رنگ تیره و چشمان درشت از جمله تفاوتهای بارز است. زنبورهای پرستار همان زنبورهای کارگر هستند که یک هفته اول زندگی خود را به تغذیه و پرستاری از لاروها میگذرانند. سپس برای جمع آوری شهد و گرده به چرا میروند!

سه نوع زنبور کندو که همگی ماده هستند. از لحاظ نامگذاری زنبورهای پرستار همان زنبورهای کارگر هستند که هفته اول خود را پس از دگردیسی کامل به مراقبت از لاروها میگذرانند.

تولید موم توسط 8 غده موم ساز در زیر شکم زنبور کارگر. ساخت موم برای زنبورها بسیار پرهزینه است و فقط زمانی موم بافی (موم سفید) میکنند که مطمئن باشند فضای کافی برای ذخیره شهد وجود ندارد.

وجود موم سفید در کندو نشان میدهد که قابها از عسل پر شده است. فضای کافی برای ذخیره سازی شهد وجود ندارد و نیازمند ایجاد شانهای خالی هستند که توجه زنبوردار را برای ایجاد فضای مناسب برای پر کردن عسل میطلبد.

عنصر روی یکی از عناصر مهمی است که کمبود آن با کاهش متابولیسم و جمعیت زنبور همراه خواه بود. این نقشه میزان روی خاک در امریکا است که رنگ آبی کمبود و رنگ قرمز درصد بالای عنصر روی در خاک را نشان میدهد. مطمئنا زنبورهایی که در مناطق آبی پرورش میابند همیشه از کمبود عنصر روی رنج میبرند.

درجه باد کردگی شکم زنبور نشان از میزان شهد ورودی به کندو دارد.به دو زنبور وسط تصویر که در حالت تروفالاکسی (مبادله غذا) هستند دقت کنید. بین صفحات یا بندهای انتهای شکم فاصله بیشتری نسبت به سایر زنبورها وجود دارد. برعکس در کندوی گرسنه زنبورها شکم کوتاه تری خواهند داشت. در تصویر لاروهایی که در ژل غرق شده اند هم بخوبی دیده میشود!

تلاش زنبورهای کارگر برای پر کردن خانه های خالی با گرده گل اطراف لاروها. این گرده ها توسط زنبورهای پرستار مصرف میشود که به صورت هلالی اطراف شان قرار میدهند. این گرده ها تا زمان استفاده با استفاده از باکتری باسیلوس تحت تخمیر لاکتیک اسید قرار میگیرند.

این کلنی ازداشتن شهد و گرده اضافه لذت میبرد.شکمهای باد کرده زنبورها هم نشان از اوضاع خوب کندو دارد. نان زنبور هم استفاده نشده و سلولها پر از عسل هستند. درقسمت بالای تصویرخانه های پر از عسل با درهای فرورفته را نشان میدهد که بعد از دوران کمبود خوراک (مثل زمستان گذرانی) جمع آوری شده است.

در این تصویر اسهال شدید و خروج انفجاری محتویات روده زبور اطراف کندو دیده میشود. این اسهال در اغلب اوقات یعنی بیماری نوزما. این اسهال درون کندو سبب پخش شدن سریع اسپورهای نوزما میشود. البته تشخیص قطعی با دیدن اسپور زیر میکروسکوپ خواهد بود.

گرده و شهد گل بادام دارای ماده سمی امیگدالین است که برای زنبور سمی است زنبورهای کارگر جذب مزه امیگدالین میشوند و همانند هر ماده سمی دیگر در دوز موثر کشنده ظاهر خواهد شد.

زنبورها در حال جمع کردن خاک اره در جلوی کندو. وقتی با کمبود گرده مواجه شوند دست به چنین کاری میزنند!

نان زنبور (یا همان گرده پردازش شده یا تخمیر شده) دارای طیف رنگهای مختلفی است. علت این امر این است که گرده یک یا چند نوع گل نمیتواند همه اسیدهای آمینه را برای زنبور تامین کند. به همین خاطر زنبورها از گرده همه گلها برای ساخت نان زنبور و  تغذیه لاروها استفاده میکنند. گرده گلها توسط مخمر و باکتری تخمیر شده و pH گرده آنقدر پایین می آید که فرایند تجزیه گرده متوقف میشود. به همین خاطر وقتی عسلی میخرید که داخل سلولها گرده داره ترش مزه هست!

گیاهان تیره آفتابگردان مثل قاصدک برای زنبورها بسیار جذاب هستند. اما از لحاظ غذایی این گرده فاقد بعضی از اسیدهای آمینه است و زنبور باید از گرده سایر گلها هم جمع کند. گلهای قاصدک از اولین گلهای بهاری به حساب می آیند.

صاحب این باغ آلو بذر خردل را نیز در باغ خود کاشته است تا زنبورداران کندوهای خود را آنجا مستقر کنند که هم کندوها شارژ و هم درختان باغ بارور شوند. قبل از اینکه درختان آلو به گل بروند خردل میتواند زنبورها را از لحاظ شهد و گرده تغذیه کند. البته عسل خردل یا کلزا عسل مرغوبی نیست.

تصویر بالا: با اینکه در تصویر فوق کلنی با نان زنبور (گرده تخمیر شده) پر شده است ولی این گرده با زنگار یا زنگ سپیدار یا سایر زنگها آلوده شده است. این آلودگی سبب شده که بسیاری از لاروها در داخل سلولها بمیرند. به خانه های خالی و پراکنده توجه کنید.

تصویر پایین: گرده گل و اسپور قارچ به طور جداگانه ای مشخص شده است. اسپور زنگار مثل تخم مرغ چروک شده است.

زنگ سپیدار بدلیل شباهت بسیار زیاد به گرده توسط زنبورهای کارگر جمع آوری میشود. اگر این اسپورهای قارچی وارد کندو شوند مرگ لاروها را به دنبال خواهد داشت. رنگ براق و درخشنده میتواند اسپور زنگ باشد. مواظب باشید که زنبورهارو کجا چرا میبرید!

سمت راست: اجسام چربی رشد یافته یا Fat Bodies در زنبور پرستار یا زنبور زمستان و کارگر و سمت چپ: تحلیل ذخیره چربی در قسمت شکم زنبور کارگر. وجود این ذخیره انرژی در زمستان گذرانی، کاهش استرس و زنده مانی زنبورها نقش اساسی دارد.

زنبورهای پرستار ژل رویال را از طریق تروفالاکسی به هم میدهند. تنها کلنی هایی که پرستار خوب داشته باشند میتوانند کارگران از دست رفته (که عمر 21 روزه دارند ) را به خوبی جبران و جایگزین کنند. البته به شرطی که منابع غذایی هم کافی باشد تا به افزایش جمعیت کمک کنند..

شهد ریزان! وقتی همه شرایط خوب و ایده آل باشد و شانه های کندو از عسل پر شود ذخیره سازی بیش از نیاز صورت میگیرد و شهد سرریز میکند. در اینجا زنبوردار باید قابهای خالی را برای پر کردن جایگزین کند.

شهد و گرده در تمام سلولهای شان پر میشود منتهی زنبورهای پرستار از اطراف لاروها شروع به تغذیه و خالی کردن سلولها میکنند. زنبورهای پرستار از منابع تغذیه میکنند و سپس لاروها را با ژل تولید شده از غدد بزاقی مخصوص تغذیه خواهند کرد. ظاهر این ژل و ترکیبات آن همانند شیر مادر است! سلولهای سفید رنگ.

گرده تازه پس از تخمیر (نان زنبور) از خود کمی الکل تولید میکند که این سیگنال توسط زنبورهای پرستار دریافت شده و از آن تغذیه میکنند.

در این تصویر: ذخیره کم گرده و همچنین سلولهایی که به تازگی پر شده بودند و بدلیل کمبود مواد غذایی درشان باز شده است. در بالا رنگ روشن درها نشان میدهد عسل به تازگی در این سلولها ذخیره شده بود.

فراوانی شهد پردازش نشده در اطراف شان، ذخیره قابل ملاحظه گرده و وجود سلولهای نر در پایین قاب نشان از ورود شهد فراوان و سرحال بودن کلنی است. این کلنی در بهترین حالت تولید عسل و تکثیر است.

زنبورها در فضای بین کندوهای دوطبقه سلول نر میبافند. زمانی که برای بازرسی یک طبقه برداشته شود بسیاری از این سلولها به طور اجتناب ناپذیری خواهند شکست. این نرها نشان میدهند که کلنی در شرایط تغذیه ای خوبی قرار دارد. وگرنه در کندوی گرسنه لاروهای نر از کندو بیرون انداخته شده یا تغذیه نمیشوند یا اینکه بسیاری از این لاروها خورده خواهند شد (همجنس خواری Cannibalism). این لاروهای نر میتوانند از لحاظ آلودگی به کنه مورد بررسی قرار بگیرند.

یکی دیگر از روشهای پایش کندو و اطمینان از تغذیه مناسب لاروهایی هستند که زنده میمانند. در این تصویر تعداد زیادی سلول را میبینید که پس از تغذیه مناسب لارو بسته شده اند. این لاروها پس از بالغ شدن در سلول را باز کرده و خارج میشوند.

تصویر یک شان معمولی در وسط کندو در اوایل بهار را نشان میدهد. این زنبورها باقیمانده مواد غذایی را مصرف خواهند کرد تا جمعیت جدیدی را تولید کند. اینکه کمی نان زنبور و عسل اضافه آمده، سلولهای بسته تقریبا پیوسته و لاروهای جوان در حال تغذیه مناسب هستند نشان از اوضاع غذایی خوب کلنی دارد.

این تصویر (لایه نسبتا پهن از گرده و لاروهای در بسته) از وضع مناسب غذایی حکایت دارد. هرچند ذخیره عسل تمام شده است اما در بالای لایه گرده زنبورهای کارگر در حال پر کردن شهد تازه هستند (به سرهایی که داخل سلولها فرو رفته اند دقت کنید).

این عکس هم یعنی یه ملکه خوب! الگوی یک پارچه لاروهایی که با زنده مانی بالا همراه است.

عکسهایی که دیدین از اوضاع و احوال خوب کندو بود. حالا چندتا عکس از اوضاع خراب و قحطی در کندو ببینید!

این عکس 4 روز پس از یک برف بهاری گرفته شده است. در 4 روز حبس، کلنی که رو به افزایش جمعیت میرفت تمام عسل و گرده را مصرف کرد و لاروهای پلمپ نشده را خورد! البته برای پیشگیری از آسیب بیشتر به سایر کلنی ها تغذیه مناسب داده شد.

لاروهای پراکنده، اتمام نان زنبور نشان از خورده شدن لاروها و تخمها توسط زنبورها دارد. با اینکه ذخیره عسل نسبتا تازه است منتهی اثری از گرده نیست.

تغذیه ناکافی لاروها با ژل: احتمالا به دلیل گرسنگی و خورده شدن لاروها توسط پرستارها ملکه دوباره تخم ریزی کرده است. از لحاظ سنی لاروها در دوره های رشد متفاوتی هستند.

لاروهایی که تغذیه مناسبی داشته باشند درصد زنده مانی و عمر بالاتری خواهند داشت. همچنین زنبورهایی خواهند شد که از لحاظ سیستم ایمنی و قدرت برتر  هستند.

سکانس آخر: این زنبورهایی که با کله رفتن تو سلول دیگه هیچی برای خوردن پیدا نکردن! تعدادی از این زنبورها در داخل و اطراف سلولها خواهند مرد. افراد کلنی همه منابع را متوازن توزیع میکنند تا تمام شود. یا همه یا هیچ!